حکم روزه ماه رمضان در زمان شیوع بیماری کرونا از نظر مراجع تقلید
یکی از سؤالاتی که امسال با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان برای برخی افراد پیش آمده، حکم شرعی و وضعیت روزه گرفتن در این ماه با توجه به شیوع بیماری کرونا است.
در واقع این افراد نگرانند با نیاشامیدن آب به مدت طولانی و خشک بودن دهان و گلو، احتمال ابتلا به ویروس کرونا در آنها بالا برود. و می خواهند بدانند آیا پیشگیری از ابتلا به کروناویروس، مجوز روزه نگرفتن برای آنها می شود؟
بنابراین در این مطلب برخی استفتائاتی را که در این زمان از مراجع معظم تقلید درباره حکم روزه ماه رمضان با توجه به شرایط شیوع بیماری کرونا انجام شده، به همراه نظرات ایشان درباره این موضوع ، برای آگاهی و استفاده شما خوانندگان عزیز جمع آوری کرده ایم.
استفتاء از دفتر آیت الله سید علی سیستانی درباره روزه ماه رمضان در روزهای انتشار ویروس کرونا
فهرست مطالب
استفتاء از دفتر آیت الله سیستانی درباره روزه ماه رمضان در روزهای انتشار ویروس کرونا
متن استفتائی که از دفتر حضرت آیت الله سید علی سیستانی درباره حکم روزه ماه مبارک رمضان در هنگام شیوع بیماری کرونا شده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
دفتر مرجع عالیقدر آقای سید علی سیستانی (دام ظله)
سلام علیکم
ماه مبارک رمضان در حالی نزدیک میشود که ویروس کرونا همچنان در مناطق مختلف جهان در حال انتشار است. برخی از پزشکان برای کاهش احتمال ابتلا به این ویروس خطرناک، نوشیدن آب را در فاصله‌های نزدیک توصیه می‌کنند؛ زیرا کمبود آب موجب کاهش سیستم ایمنی و دفاعی بدن میشود، و در صورت رسیدن ویروس به گلوی خشک، شرایط مساعدی برای انتقال آن به دستگاه تنفسی فراهم میشود، در حالی که نوشیدن مکرر مایعات به انتقال ویروس به معده و از بین بردن آن کمک میکند.
آیا مطالب ذکرشده موجب میشود که امسال روزه ماه رمضان از مسلمانان ساقط شود؟
پاسخی که دفتر آیت الله سیستانی به سؤال فوق داده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
وجوب روزه ماه مبارک رمضان یک تکلیف فردی است، و هر کس شرایط وجوب روزه را دارا باشد با صرف نظر از وجوب یا عدم وجوب آن بر دیگران، موظف است روزه بگیرد.
بنابراین اگر مسلمانی وارد ماه رمضان آینده شود و ترس آن را داشته باشد که در صورت روزه گرفتن به بیماری کرونا مبتلا خواهد شد هرچند تمام اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی را مراعات کند، نسبت به هر روز که چنین ترسی وجود داشته باشد وجوب روزه از او ساقط می‌گردد و بعدا باید قضا کند، ولی اگر بتواند با مراعات اقدامات احتیاطی احتمال ابتلا به بیماری را کاهش دهد تا آنجا که ازنظر عقلا دیگر چنین احتمالی مورد اعتنا نباشد، و لو به اینکه در خانه بماند و از اختلاط با دیگران در فاصله نزدیک پرهیز کند و از ماسک و دستکش استفاده کند و دست‌هایش را مکرراً ضدعفونی کند، و انجام این کارها او را در مشقت شدید و فوق‌العاده قرار ندهد، در این صورت وجوب روزه از او ساقط نمی‌گردد.
و اما اینکه گفته شد برخی از پزشکان جهت جلوگیری از کاهش آب بدن و خشکی گلو، نوشیدن مکرر آب در فاصله زمانی نزدیک به هم را توصیه می‌کنند، چراکه عارض شدن این دو امر احتمال ابتلا به ویروس کرونا را افزایش می‌دهد؛ این مطلب ـ بر فرض صحت ـ مانع از وجوب روزه نمی‌شود، مگر برای کسی که پس از رسیدن این مطلب به او بر خود بترسد که اگر روزه بگیرد به این بیماری مبتلا خواهد شد و راهی برای کاهش احتمال ابتلا وجود نداشته باشد به طوری که [عنوان] ترس از بیماری بر او صدق نکند ـ هرچند با ماندن در خانه و به کارگیری سایر اقدامات احتیاطی یادشده ـ و اما افراد دیگر باید روزه بگیرند. و چه بسا ممکن است شخص روزه‌دار پیش از سحر با مصرف سبزیجات و میوه‌های سرشار از آب ـ مانند خیار و هندوانه ـ کاهش آب بدنِ ناشی از روزه‌داری را جبران کند؛ همچنان که می‌تواند با جویدن آدامسِ بدون شکر از خشک شدن گلو جلوگیری کند ـ البته به شرط اینکه ذرات آدامس پس از جدا شدن وارد حلق نشود ـ چراکه جویدن آدامس باعث افزایش ترشح بزاق دهان میشود و بلعیدن بزاق دهان در حال روزه بلامانع است.
بنابراین افرادی که می‌توانند کار خود را در ماه رمضان رها کنند و در منزل باقی بمانند و از ابتلا به ویروس در امان باشند، وجوب روزه از آنان ساقط نمی‌شود؛ ولی افرادی که ـ بنا به هر دلیلی ـ نمی‌توانند کار خود را رها کنند اگر به واسطه نخوردن آب در فاصله‌های زمانی نزدیک در روز، ترس از ابتلا به کرونا داشته باشند و راه دیگری برای در امان بودن از آن نداشته باشند، روزه بر آنان واجب نیست، ولی با این وجود مجاز به روزه خواری درملأ عام هم نیستند. بدون شک روزه ماه رمضان یکی از مهم ترین فریضه‌های شرعی است و ترک آن بدون داشتن عذر واقعی جایز نیست، و هر شخص نسبت به وضعیت خود آگاه تر است که آیا عذر واقعی برای ترک روزه دارد یا خیر؟
خلاصه کلام اینکه وجوب روزه در ماه رمضان از کسی ساقط میشود که عذر شرعی داشته باشد، مانند بیمار و کسی که به خاطر نصیحت پزشک ـ مثلاً ـ بر خود بترسد که روزه گرفتن موجب ابتلایش به بیماری شود و اقدامات پیشگیرانه و احتیاطی که او را از ابتلا به بیماری ایمن سازند برایش میسّر نباشد، و در غیر این صورت باید این اقدامات را انجام دهد و مجاز به ترک روزه نیست.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته
17/ شعبان/ 1441 هـ
دفتر مرجع عالیقدر آقای سیستانی (مُدّ ظلّه)/نجف اشرف
منبع استفتاء فوق وبسایت این مرجع تقلید شیعیان است.
حکم شرعی روزه ماه مبارک رمضان در هنگام شیوع بیماری کرونا مطابق با فتوای آیت‌الله خامنه‌ای
حکم روزه ماه رمضان در هنگام شیوع بیماری کرونا مطابق با فتوای آیت‌الله خامنه‌ای
دفتر استفتائات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای حکم روزه ماه رمضان هنگام شیوع بیماری کرونا را مطابق با فتوای ایشان منتشر کرد. متن پرسش و پاسخ به شرح زیر است:
سؤال: در شرایط کنونی که بیماری کرونا شیوع پیدا کرده است، روزه گرفتن در ماه رمضان چه حکمی دارد؟
پاسخ: روزه به عنوان یک تکلیف الهی در حقیقت نعمت خاص خداوند بر بندگان است و از پایه‌های تکامل و اعتلاء روحی انسان به‌شمار میرود و بر امتهای پیشین نیز واجب بوده است.
از آثار روزه پدید آمدن حالت معنوی و صفای باطن، تقوای فردی و اجتماعی، تقویت اراده و روحیه‌ی مقاومت در برابر سختی‌هاست و نقش آن در سلامت جسم انسان نیز روشن است و خداوند اجر عظیمی برای روزه‌داران قرار داده است.
روزه از ضروریات دین و ارکان شریعت اسلام است و ترک روزه‌ی ماه مبارک رمضان جایز نیست مگر آنکه فرد، گمان عقلایی پیدا کند که روزه گرفتن موجب:
– ایجاد بیماری
– و یا تشدید بیماری
– و یا افزایش طول بیماری و تأخیر در سلامتی میشود.
در این موارد روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
بدیهی است در صورتی که این اطمینان از گفته‌ی پزشک متخصص و متدین نیز به دست آید، کفایت میکند.
بنابراین اگر فردی نسبت به امور یادشده خوف و نگرانی داشته و این خوف منشأ عقلایی داشته باشد، روزه ساقط ولی قضای آن لازم است.
فتوای آیت الله شبیری زنجانی درباره روزه ماه مبارک رمضان در دوران شیوع بیماری کرونا
فتوای آیت الله شبیری زنجانی درباره روزه ماه رمضان در دوران شیوع کرونا
حضرت آیت الله شبیری زنجانی به استفتایی درباره روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان در دوران شیوع ویروس کرونا، پاسخ گفتند. متن سوال و پاسخ معظم له به این شرح است:
سؤال: با توجه به شیوع ویروس خطرناک کرونا و گفته های پزشکان مبنی بر تقویت بدن برای جلوگیری از اثر کردن ویروس، آیا در ماه رمضان امسال می شود روزه نگرفت؟
جواب: اگر بنا به گفته پزشکان متخصص، روزه گرفتن برای فردی، احتمال ابتلای او به این بیماری و آسیب دیدن وی را افزایش دهد، نباید روزه بگیرد و این مسأله در رساله عملیه هم آمده است. البته نباید مرتکب تظاهر به روزه خواری شده و به ماه مبارک بی احترامی کند.
همچنین اگر با تغییر شرایط؛ مثلاً با ماندن در منزل، تحرک کمتر، رعایت نکات بهداشتی و مصرف غذاها و نوشیدنی های تقویتی، بتواند احتمال متعارف ضرر را دفع کند و ایجاد چنین شرایطی موجب مشقت شدید نشود، باید چنین کند و روزه بگیرد.
منبع استفتاء فوق وبسایت این مرجع تقلید شیعیان است.
حکم روزه گرفتن در ماه مبارک رمضان در شرایط شیوع بیماری کرونا از نظر آیت الله ناصر مکارم شیرازی
حکم روزه در شرایط شیوع بیماری کرونا از نظر آیت الله مکارم شیرازی
خبرگزاری دفتر حضرت آیت الله شیرازی پاسخ این مرجع تقلید شیعیان را در مورد حکم روزه در شرایط شیوع بیماری کرونا به شرح ذیل اعلام کرده است:
در صورتی که واقعا روزه گرفتن خوف ضرر داشته باشد (آن هم به تصدیق اطباء حاذق و متدین)، در این صورت می توانند روزه نگیرند. البته مبادا اشخاص این موضوع را بهانه ای برای روزه خواری قرار دهند.
استفتاء از آیت الله حسین نوری همدانی درباره چگونگی روزه مومنین در ماه مبارک رمضان با توجه به بیماری كرونا
استفتاء از آیت الله نوری همدانی درباره چگونگی روزه مومنین در ماه مبارک رمضان با توجه به بیماری كرونا
دفتر حضرت ایت الله نوری همدانی پاسخ این مرجع تقلید شیعیان در پاسخ به استفتاء چگونگی روزه مومنین در ماه مبارک رمضان با توجه به بیماری كرونا به شرح ذیل منتشر کرده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
سلام علیكم
در روزهای اخیر مكرر عرض شد كه روزه یكی از اعمال واجبی است كه برای افرادی كه شرائط آن را دارند واجب است مگر اینكه در سفر و یا بیمار باشند و یا اینكه در وضعیتی باشند كه اگر روزه بگیرند خوف آن را داشته باشد كه بیمارشوند و یابیماریشان تشدید گردد.
به نظر اینجانب ملاك خوف از بیماری یا تشدید بیماری است و خوف باید منشاء عقلایی داشته باشد یا پزشك متعهد و متدین تشخیص دهد که در چنین شرایطی وجوب روزه برداشته خواهد شد و اگر فرد روزه بگیردعمل حرام انجام داده است.
همانطور كه اگرسالم باشد و خوف ضرر و بیماری نداشته باشد واجب است روزه بگیرد و ترك آن كفاره دارد.
اگركسی هم به هر عنوان نمی تواند روزه بگیردحق روزه خواری را درجامعه ندارد و حفظ حرمت ماه مبارك رمضان ضروری است.